In 2023 meer overheidsmaatregelen nodig tegen medicijntekorten
In 2023 was het vaker nodig om maatregelen tegen tekorten te nemen dan het jaar ervoor. Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft 140 keer toestemming verleend aan fabrikanten, groothandelaren en apothekers om een alternatief medicijn uit het buitenland te halen. In totaal ging het om 46 verschillende medicijnen. In 2022 was dat 132 keer voor 54 medicijnen. College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) gaf 72 keer tijdelijk toestemming voor buitenlandse medicijnverpakkingen. In 2022 was dat 24 keer. Dat blijkt uit het vandaag gepubliceerde jaarverslag van het Meldpunt Geneesmiddelentekorten en -defecten.
Direct naar de rapportage van het Meldpunt
Het aantal meldingen van mogelijke leveringsproblemen in 2023 was met 5.091 meldingen voor 2.531 geneesmiddelen lager dan het jaar daarvoor. In 2022 waren de aantallen 5.921 en 2.702. De afname van het aantal meldingen in 2023 ten opzichte van 2022 komt mogelijk doordat er minder vaak uit voorzorg is gemeld. Het aantal daadwerkelijke (ernstige) tekortsituaties is niet afgenomen in 2023.
CBG en IGJ in actie
Het CBG en de IGJ namen maatregelen in 2023 om de gevolgen van medicijntekorten voor patiënten zo klein mogelijk te houden. Bijvoorbeeld door toestemming te geven om een alternatief medicijn uit het buitenland te halen. Dit betekent niet altijd dat dit medicijn meteen beschikbaar is voor de patiënt aan de balie. Het verkrijgen van het alternatief kost extra tijd en inspanning van apothekers, artsen en patiënten. Patiënten ondervinden mogelijk last omdat zij later terug naar de apotheek moeten.
Ook beoordeelde het CBG een aantal medicijndossiers met voorrang om tekorten te voorkomen of de duur van het tekort te beperken. Voor een aantal ernstige medicijntekorten is er, samen met beroepsgroepen, een gewijzigd behandeladvies opgesteld of was het nodig om in te grijpen in de verdeling van de medicijnen.
Verwacht leveringsprobleem is niet altijd een tekort
Een melding bij het Meldpunt van een leveringsprobleem leidt niet altijd tot een daadwerkelijk medicijntekort. Bedrijven hebben een meldplicht. Ze melden uit voorzorg ook een risico op een leveringsprobleem. Vaak blijkt later dat de levering toch door kan gaan. Of dat bestaande voorraden of soortgelijke geneesmiddelen de leveringsproblemen kunnen opvangen.
Vertraagde productie of grondstofproblemen
Voor meer dan de helft (56%) van de mogelijke leveringsproblemen in 2023 werd door de fabrikanten net als eerdere jaren een vertraging in de productie of kwaliteitscontrole van het medicijn opgegeven. Ook een toename van de vraag (23%) werd vaak gemeld als oorzaak. Bij langdurige tekorten meldden fabrikanten dat de problemen vooral door een tekort aan grondstoffen of langdurige productieproblemen kwamen.
Meer ernstige medicijntekorten
Er waren in 2023 zeven ernstige medicijntekorten. Voor deze medicijnen waren geen of onvoldoende alternatieven beschikbaar. In 2022 waren er zes ernstige tekorten.
Bij jichtmedicijn allopurinol en epilepsiemedicijn clobazam adviseerden CBG en IGJ zorgverleners om minder medicijnen mee te geven. En bij Ozempic en Victoza waarschuwde CBG zorgverleners en consumenten om het medicijn beschikbaar te houden voor diabetespatiënten. Daarnaast werd benadrukt om het middel niet zonder een arts te gebruiken.
Monitoring in ziekenhuizen effectieve maatregel
Het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG) heeft in 2023 een grote bijdrage geleverd aan het oplossen van ernstige tekorten. Het LCG hield toezicht op voorraden in ziekenhuizen, coördineerde nieuwe leveringen en voerde overleg met beroepsgroepen over de inzet van medicijnen. Dit zorgde ervoor dat het medicijn methotrexaat toch beschikbaar bleef voor de patiënten die het dringend nodig hadden. Ook het oogmedicijn Visudyne en het kankermedicijn vinblastine bleven beschikbaar voor patiënten die het medicijn het hardst nodig hadden.
Over het Meldpunt Geneesmiddelentekorten en -defecten
Het CBG en de IGJ coördineren samen het Meldpunt geneesmiddelentekorten en -defecten, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).