Column 'Over medicijnen': Eén virus, twee ziektes
Waterpokken en gordelroos. De ene ziekte treft vooral kinderen, de andere juist ouderen. Twee verschillende ziektes, die toch door hetzelfde virus veroorzaakt worden. Er bestaan vaccins tegen het virus, die op waterpokken óf gordelroos zijn gericht. Hoe zit dat precies?
Gordelroos komt de laatste tijd regelmatig in het nieuws. Jaarlijks krijgen ruim 90.000 mensen gordelroos, met name mensen boven de 60 of met een verminderde weerstand.
Het virus waar je gordelroos van krijgt, veroorzaakt bij kinderen waterpokken. Had je ooit waterpokken? Dan blijft het virus ‘slapend’ in je lichaam aanwezig. Op een later moment kan het gordelroos veroorzaken. Als je weerstand minder wordt, bijvoorbeeld omdat je ziek bent of ouder wordt.
Gordelroos is een vervelende ziekte met pijn of jeuk. Maar het kan ook tot problemen leiden op langere termijn. Het meest voorkomend is zenuwpijn. Vervelende brandende pijn of tintelingen die maanden of zelfs nog langer kunnen aanhouden. Een behandeling is er niet echt, behalve pijnstillers. Maar er zijn dus wel vaccins.
Drie vaccins zijn goedgekeurd voor bescherming tegen waterpokken en twee vaccins zijn goedgekeurd die beschermen tegen gordelroos. De vaccins ‘tegen gordelroos‘ zijn voor mensen boven de 50 én voor mensen van 18 jaar en ouder met een hoger risico op gordelroos. Al deze vaccins zorgen ervoor dat het afweersysteem het virus herkent, doordat ze het lichaam iets van het virus laten zien. Dat kan een verzwakt virus zijn of een stukje van de buitenkant van het virus.
Verschillende vaccins dus, die tegen hetzelfde virus werken. Waarom is het ene dan goedgekeurd voor gebruik ‘tegen waterpokken’ en het andere ‘tegen gordelroos’?
De belangrijkste reden daarvoor is hoe het onderzoek en de beoordeling van de vaccins is gedaan. Het vaccin tegen waterpokken is onderzocht bij kinderen en jongeren, het gordelroosvaccin juist bij mensen boven de 50 én bij een groep mensen van 18 jaar en ouder met een hoger risico op gordelroos.
De studies zijn dus gericht op beschermen tegen die specifieke ziektes. Wij hebben naar die studies gekeken en dus de veiligheid, kwaliteit en werkzaamheid daarop beoordeeld. Beschermt een gordelroosvaccin dan niet tegen waterpokken? Misschien wel. Maar zonder onderzoek kunnen we dat niet zomaar zeggen. We oordelen op basis van de onderzochte feiten, zoals ze in het dossier staan dat de fabrikant bij ons indient.
Meer weten over vaccins? Kijk dan op deze pagina met meer informatie over het gordelroosvaccin. Of zoek in onze Geneesmiddeleninformatiebank. Daar vind je bijsluiters van alle medicijnen en vaccins die in Nederland goedgekeurd zijn. Ook van de vaccins tegen gordelroos en waterpokken.
Over de column
Voorzitter em. prof. dr. Ton de Boer schrijft elke maand een column ‘Over medicijnen’ over gezondheid en welzijn. De column verschijnt ook op Gezondheid&Co, het gezondheidsplatform voor Noord-Nederland, van Mediahuis Noord (voorheen de NDC Mediagroep). De columns staan in het teken van de actualiteit en onze rol en ons werk als Nederlandse medicijnautoriteit.