Een verkennend onderzoek naar medicatie-incidenten als gevolg van beschikbaarheidsproblemen
In de praktijk kunnen medicatie-incidenten ontstaan als gevolg van beschikbaarheidsproblemen met soms grote gevolgen voor de patiënt. Te denken valt aan een dubbele dosering meegeven aan de patiënt, miscommunicatie over gebruik, of soms door een gebrek aan een goed alternatief geneesmiddel. Dit blijkt uit een verkennend onderzoek onder afleveraars, voorschrijvers en toedieners van medicijnen. Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het aCBG en Voorkomen Medicatie-Incidenten (VMI). Er is verder onderzoek nodig om de risico’s te beoordelen die oplossingen voor beschikbaarheidsproblemen met zich meebrengen.
Het komt steeds vaker voor dat er problemen zijn met de beschikbaarheid van geneesmiddelen. Een medicijn is dan tijdelijk niet of minder beschikbaar. Apothekers kiezen - zo nodig na overleg - met de voorschrijver voor een alternatief om het niet beschikbare product te vervangen. Deze alternatieven kunnen verschillen in sterkte, farmaceutische vorm, toedieningsweg, samenstelling verpakking en/of etikettering. Bij en door het omzetten kunnen medicatie-incidenten optreden bij de patiënt die al dan niet kunnen leiden tot schade voor de patiënt.
Alle respondenten uit het onderzoek gaven aan, waar ze ook werken, te maken hebben gehad met beschikbaarheidsproblemen van geneesmiddelen.
Resultaten van enquête onder zorgverleners
De resultaten laten zien dat sommige beschikbaarheidsproblemen hebben geleid tot (bijna) medicatie-incidenten. Medicatie-incidenten in openbare apotheken en ziekenhuisapotheken waren voornamelijk het gevolg van de omzetting naar een andere sterkte. Er werd bijvoorbeeld een dubbele dosering ingenomen of toegediend. Meldingen vanuit openbare apotheken gingen ook vaak over de omzetting naar een andere farmaceutische vorm. Bijvoorbeeld verminderde werkzaamheid bij omzetting van een injectie naar een tablet. Ook komt naar voren dat de omzetting naar een andere sterkte volgens de afleveraars van medicijnen de minst veilige oplossing voor een beschikbaarheidsprobleem is.
Voor het onderzoek is onder abonnees en social media volgers van de Praktijkprikkels van VMI/IVM een enquête uitgezet. De 281 respondenten zijn afleveraars, voorschrijvers en toedieners van medicijnen.
Verder onderzoek nodig
Hoewel het aCBG zich op meerdere manieren inzet om beschikbaarheidsproblemen te voorkomen, is het aCBG ook betrokken bij het verkleinen van de risico’s bij het optreden van tekorten. Er kunnen uit dit verkennende onderzoek nog onvoldoende conclusies getrokken worden over deze risico’s. Het aantal respondenten is daarvoor te beperkt en waarschijnlijk niet representatief. Er is verder onderzoek nodig om de risico’s te beoordelen die oplossingen voor beschikbaarheidsproblemen met zich meebrengen.
In Pharmaceutisch Weekblad is een artikel over het onderzoek gepubliceeerd.