Bedrijven meldden in 2019 twee keer zoveel verwachte leveringsproblemen medicijnen
Belangrijkste reden: vertragingen tijdens de productie of vrijgifte
Het aantal medicijnen waarvoor verwachte leveringsproblemen zijn gemeld is afgelopen jaar verdubbeld. Het gaat om 1965 verschillende medicijnen, in 2018 waren het er 1029. Dit blijkt uit de jaarrapportage 2019 van het Meldpunt geneesmiddelentekorten en –defecten van medicijnautoriteit CBG en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Deze stijging komt niet alleen door een toename van leveringsproblemen bij het maken van medicijnen. Ook de betere bekendheid van het Meldpunt en de bereidheid van bedrijven om eerder te gaan melden, leidden tot meer meldingen. Een melding betekent niet altijd dat er een tekort is of komt.
Bedrijven zijn verplicht om een verwacht leveringsprobleem te melden zodat er bijtijds naar alternatieven gezocht kan worden. Afgelopen jaar waren dit 3070 meldingen voor 1965 medicijnen. 58% van de meldingen kwam door vertraging in de productie, kwaliteitscontrole of later vrijgeven van een medicijn. Ook ontstonden er veel problemen door een toegenomen vraag (21%), vanwege leveringsproblemen met een vergelijkbaar middel van een ander bedrijf. Verder blijkt uit de cijfers dat de levering van veel medicijnen niet stabiel was afgelopen jaar. Ongeveer een derde (36%) van alle meldingen ging over aanhoudende leveringsproblemen van eenzelfde medicijn. Een klein deel van de leveringsproblemen (8%) werd veroorzaakt door terugroepacties, vanwege vervuiling, zoals bij de bloeddrukmedicijnen (sartanen).
Voldoende alternatieven
Een melding betekent niet automatisch dat er een tekort is of komt. Voor de meeste medicijnen met leveringsproblemen zijn er namelijk voldoende alternatieven beschikbaar met dezelfde werkzame stof. Het CBG en IGJ benadrukken dat het belangrijk is dat bedrijven zo vroeg en volledig mogelijk melden. Alleen dan kan met de bedrijven op tijd gezocht worden naar geschikte oplossingen en worden de gevolgen voor patiënten zo veel mogelijk beperkt.
Ondanks de enorme stijging van meldingen werd ook in 2019 voor bijna alle tekorten een oplossing voor de patiënt gevonden. CBG-voorzitter prof. dr. Ton de Boer:
Niet iedere oplossing is natuurlijk ideaal. Een wisseling, of meerdere wisselingen, is vervelend voor patiënten. Ook hebben zorgverleners er veel werk aan.
IGJ-hoofdinspecteur dr. Marina Eckenhausen:
We zagen in 2019 een toegenomen vraag naar alternatieven voor bloeddrukmiddelen en maagzuurremmers. Dit kwam met name door terugroepacties vanwege een verontreiniging met nitrosamines (NDMA). Patiënten kregen daarna andere vergelijkbare medicijnen.
Oplossingen medicijntekorten
Voor iedere melding onderzoeken het CBG en IGJ wat de impact is voor patiënten. Gaat het bijvoorbeeld om een medicijn voor een levensbedreigende aandoening? Zijn er voldoende alternatieven beschikbaar in Nederland om een tekort te voorkomen? Of kunnen er als gevolg van wisselen naar een ander merk mogelijk ernstige klachten ontstaan?
Zijn er geen alternatieven in Nederland? Dan kan er mogelijk een medicijn uit het buitenland worden gehaald. Dat is vorig jaar 120 keer gebeurd. Is er geen alternatief? Dan kan het CBG zorgverleners adviseren om bijvoorbeeld tijdelijk minder van het medicijn mee te geven, zoals bij de anticonceptiepil is gedaan. Voor het vinden van oplossingen werkt het Meldpunt samen met het bedrijf die het medicijn op de markt brengt en de Werkgroep Geneesmiddelentekorten. Deze werkgroep bestaat onder andere uit apothekers, artsen, patiëntenverenigingen, farmaceutische bedrijven, groothandels, zorgverzekeraars en VWS.
Over het Meldpunt geneesmiddelentekorten en –defecten
Via het Meldpunt geneesmiddelentekorten en –defecten kunnen bedrijven een melding maken van het (op)nieuw in de handel brengen van een medicijn, stopzetten of onderbreken van de handel van een medicijn, een mogelijk medicijntekort en een kwaliteitsdefect.
De coördinatie van het Meldpunt geneesmiddelentekorten en -defecten ligt bij het CBG en de IGJ. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is opdrachtgever van het Meldpunt.