Vragen over vaccins en medicijnen tegen mpox
Mpox is een zeldzame ziekte die door een virus wordt veroorzaakt. Er bestaat een vaccin en medicijn tegen het virus. Wat zijn de bijwerkingen van deze middelen? En hoe goed werken ze tegen ziekte?
Dit is een overzicht van veelgestelde vragen.
Welk vaccin bestaat er tegen mpox?
Het vaccin Imvanex is in 2013 door het Europees Medicijnagentschap (EMA) goedgekeurd voor gebruik tegen de klassieke pokken. Mpox is verwant aan het klassieke pokkenvirus: beide virussen zijn zogenoemde vaccinia virussen.
Het vaccin is sinds juli 2022 goedgekeurd voor gebruik tegen mpox op basis van ‘exceptionele omstandigheden’. Dit is omdat het lange tijd een erg zeldzame ziekte was, waarbij het niet mogelijk was de werkzaamheid aan te tonen in mensen besmet met mpox. Bij deze vorm van goedkeuring hoort de voorwaarde dat alle nieuwe informatie over de werking van het vaccin elk jaar weer wordt beoordeeld door het EMA.
Imvanex was goedgekeurd voor gebruik bij volwassenen. Op advies van het Europees medicijnagentschap EMA heeft de Europese Commissie op 19 september 2024 het vaccin ook goedgekeurd voor jongeren van 12 jaar en ouder.
Hoe werkt het vaccin?
Imvanex bevat een verzwakte vorm van het vaccinia virus. Dit betekent dat het virus in het vaccin zich niet kan vermenigvuldigen in het lichaam.
Imvanex wordt onder de huid (subcutaan) toegediend. Als een persoon gevaccineerd wordt, zal het lichaam het virus herkennen als ‘indringer’. Het lichaam maakt dan antistoffen aan die specifiek op pokkenvirussen kunnen reageren. Als dezelfde persoon later wordt geïnfecteerd met mpox, zullen deze antistoffen, samen met andere onderdelen van de afweer mpox onschadelijk maken.
Hoe is het vaccin beoordeeld?
In apenstudies werden apen gevaccineerd met Imvanex en vervolgens besmet met mpox. Deze apen bleken goed beschermd te zijn tegen de ziekte.
Er zijn op dit moment nog geen gegevens over de werkzaamheid van het vaccin tegen mpox in mensen. In mensen is wel gekeken of het vaccin een afweerreactie kon opwekken. Er zijn vijf klinische onderzoeken uitgevoerd bij meer dan 2000 volwassenen, inclusief patiënten met HIV en constitutioneel eczeem (een chronische ontstekingsziekte van de huid) en mensen die al een keer een pokkenprik hebben gehad. De meest voorkomende bijwerkingen die zijn gezien in de klinische onderzoeken bij volwassenen zijn: hoofdpijn, misselijkheid, spierpijn, moeheid en reacties op de plek van de prik (bijvoorbeeld pijn, roodheid). Deze bijwerkingen duurden meestal maximaal 2 tot 3 dagen.
Uit de studies bleek dat het vaccin inderdaad een afweerreactie opwekt. Samen met de informatie uit de dierstudies is dit voldoende om te concluderen dat het vaccin werkt tegen mpox.
Hoe goed beschermt het vaccin?
Het is nog niet duidelijk hoe goed en hoe lang je beschermd blijft na vaccinatie. Ook nadat medicijnen en vaccins op de markt zijn gebracht, houden de medicijnautoriteiten, waaronder het CBG, de vaccins en medicijnen nauwlettend in de gaten. Op dit moment wordt nog verder onderzoek gedaan.
Welk medicijn bestaat er tegen mpox?
Het antiviraal middel Tecovirimat is in januari 2022 door het EMA goedgekeurd. Het medicijn is effectief in de behandelingen van mpox en koepokken.
Het medicijn is goedgekeurd op basis van ‘exceptionele omstandigheden’.
Hoe gebruik je het medicijn?
Tecovirimat is een pil. Afhankelijk van je gewicht slik je 1-3 pillen per keer. Deze neem je elke 12 uur in, binnen 30 minuten na een maaltijd. Dit doe je 14 dagen lang. Tecovirimat moet zo snel mogelijk na de diagnose van mpox worden gegeven.
Hoe is het medicijn beoordeeld?
De werkzaamheid van Tecovirimat is aangetoond met behulp van dierstudies. Er zijn geen studies gedaan met mensen omdat in de tijd van de goedkeuring een erg zeldzame ziekte was. Hierdoor was het niet mogelijk om de werkzaamheid aan te tonen in mensen besmet met mpox.
In de dierstudies werden apen geïnfecteerd met mpox en konijnen met een konijnenpokkenvariant. De dieren die een placebo (nepmedicijn) kregen gingen dood aan de infectie. Van de dieren die met Tecovirimat werden behandeld, overleefden er veel meer dan bij onbehandelde dieren.
Bij (onbesmette) mensen die Tecovirimat vrijwillig kregen, werden geen ernstige bijwerkingen gezien. De meest voorkomende bijwerkingen van Tecovirimat zijn hoofdpijn en misselijkheid.
Uit de onderzoeken met dit medicijn blijkt dat de balans tussen de effectiviteit (de werkzaamheid) en de veiligheid van het medicijn positief is. Dat betekent dat de voordelen van het medicijn, namelijk dat het werkt tegen mpox, opwegen tegen de bijwerkingen van het middel.