Standpunt: Gebruik diabetes- en afslankmedicijnen alleen zoals ze bedoeld zijn

Onverstandig en risicovol bij off-label gebruik zonder arts

Een voorbeeld is Ozempic, een medicijn bedoeld voor mensen met suikerziekte (diabetes type 2). Medicijnen zoals Wegovy zijn voor een beperkte groep mensen met (ernstig) overgewicht, die aan een aantal strenge voorwaarden voor gebruik van de medicijnen voldoen. Dit zijn mensen met een BMI (Body Mass Index) van 30 of hoger, of mensen met een BMI vanaf 27 met bijkomende gezondheidsproblemen. Een andere voorwaarde om deze medicijnen te gebruiken is dat ze gecombineerd worden met een programma om de leefstijl te veranderen. Deze voorwaarden staan in de bijsluiters.

Net als elk medicijn kunnen ook deze medicijnen bijwerkingen geven. Ook kunnen er wisselwerkingen zijn met andere medicijnen waardoor de medicijnen mogelijk minder goed werken of minder veilig zijn. Daarom is het belangrijk dat een arts en apotheker de behandeling begeleiden. Daarnaast is het bij diabetesmedicijnen belangrijk om de hoeveelheid suiker in het bloed in de gaten te houden en daar de dosis op af te stemmen. Gebruik dit soort medicijnen daarom nooit zonder toezicht van zorgverleners.
 

Gebruik medicijnen zoals ze bedoeld zijn

Het is belangrijk dat medicijnen alleen gebruikt worden waarvoor ze zijn goedgekeurd. Diabetesmedicijnen zijn dus alleen voor mensen met suikerziekte en afslankmedicijnen alleen voor mensen die aan de strenge voorwaarden voldoen. Dat is niet voor niets. 

Het onderzoek naar de werking van deze medicijnen is gedaan bij die specifieke groepen mensen. Voor deze groepen zijn de voordelen en nadelen van de medicijnen afgewogen. Voor mensen met suikerziekte of (ernstig) overgewicht is de balans tussen de voordelen (werking) en risico's (bijwerkingen) positief. Hoe die balans is als je het medicijn voor een ander doel gebruikt, bijvoorbeeld bij een lagere BMI, is niet bekend. In dat geval kunnen de risico’s groter zijn dan de voordelen. 

In de Geneesmiddelenwet staat wie geneesmiddelen mag voorschrijven en onder welke voorwaarden. De hoofdregel is dat een arts een medicijn voorschrijft voor de ziekte waarvoor het is geregistreerd. Soms kan een arts een medicijn ook voorschrijven voor een andere ziekte. Dit noemen we off-label voorschrijven. Ook hierover staat iets in de Geneesmiddelenwet: dit mag in principe alleen als er in de beroepsgroep van de artsen een richtlijn is die dit off-label voorschrijven toestaat. 

Minder andere ziektes?

Recent kwam in het nieuws dat Ozempic (en andere zogenoemde GLP-1 receptoragonisten zoals Ozempic, Wegovy, Mounjaro en Saxenda) tegen 42 aandoeningen zou beschermen. Dat is gebaseerd op onderzoek op een groot aantal mensen die in de dagelijkse praktijk Ozempic kregen. Zij zijn vergeleken met patiënten die andere diabetesmedicijnen gebruikten. Een aantal van de effecten was al bekend en staan al in de bijsluiter (zoals hart-, vaat- en nierziekten bij Ozempic), maar van de meeste is dit nog niet bekend. 

Er is meer degelijk experimenteel onderzoek nodig om te kunnen zeggen of het verlaagde risico op specifieke aandoeningen echt aan deze medicijnen zoals Ozempic toe is te schrijven. Om die reden is het ook niet verstandig om dit geneesmiddel tegen die ziektes te gebruiken.

Koop geen (illegale) medicijnen online

Het is sowieso heel onverstandig om dit soort medicijnen online en zonder recept te kopen. Want je weet niet wat je koopt. Het is onduidelijk wat erin zit, hoe je het moet gebruiken en dus ook wat de gevolgen voor je gezondheid zijn. Onze collega’s van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) grijpen in als er illegale medicijnen verkocht worden. 
 

Goede medicijnen goed gebruikt

Gebruik medicijnen voor de ziektes waar ze voor goedgekeurd zijn. Want dat is waar de informatie in de productinformatie en in de bijsluiter over gaat. En dan kunnen medicijngebruikers erop vertrouwen dat een medicijn veilig genoeg is voor hun situatie. Zo zorgen we samen voor een goed gebruik van medicijnen.