Rotavirusvaccin

Wat is het rotavirus?

Het rotavirus veroorzaakt een ontsteking aan de maag en darmen. Het komt vaak voor bij jonge kinderen. Kinderen kunnen last krijgen van koorts, (erge) diarree, misselijkheid en overgeven. Je kunt op elke leeftijd ziek worden van het rotavirus.

Het rotavirus is erg besmettelijk. Het verspreidt zich vooral via de handen. Door het aanraken van geïnfecteerde oppervlakken, zoals deurklinken en speelgoed, kan het rotavirus zich verspreiden en via de mond in de darmen terechtkomen. Binnen drie dagen na besmetting zijn de eerste symptomen zichtbaar. In die periode is het nodig om extra hygiënisch om te gaan met luiers, toiletbezoek en handdoeken.

Vanaf januari 2024 krijgen kinderen de vaccinatie via het Rijksvaccinatieprogramma. Het RIVM is verantwoordelijk voor de uitvoering daarvan.

Hoe werkt het vaccin?

In vaccins tegen het rotavirus zitten levende verzwakte rotavirussen. Deze virussen zijn zo bewerkt dat ze iemand niet meer ziek kunnen maken. Nadat een kind het vaccin heeft gekregen, maakt het lichaam antistoffen aan tegen de virussen. Komt het lichaam later nog eens in aanraking met een van deze virussen? Dan zorgen deze antistoffen ervoor dat het kind niet of minder ernstig ziek wordt.
 

Het rotavirusvaccin Rotarix zit sinds januari 2024 in het Rijksvaccinatieprogramma in Nederland. Het vaccin is niet nieuw, maar is al sinds 2006 beschikbaar (in Nederland). Voordat dit vaccin werd opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma konden ouders de vaccinatie (op eigen kosten) halen voor hun baby bij de huisarts of sommige GGD's.

Het rotavirusvaccin is geen prik. Het is een drinkvaccin dat baby’s via druppels in de mond krijgen. Het vaccinatieschema van Rotarix bestaat uit twee doses. 
 

Hoe goed beschermt het vaccin?

In de studies naar het rotavirus kregen gezonde kinderen het vaccin. Daarna werd gemeten of zij genoeg antistoffen hebben aangemaakt. Tijdens de studies is ook onderzoek gedaan naar bijwerkingen van de vaccins en of de balans tussen de effectiviteit en bijwerkingen (de risico’s) positief is.  

Het vaccin beschermt kinderen ongeveer twee jaar lang tegen het rotavirus. De werkzaamheid van het vaccin is 85%. Dat wil zeggen dat van de 100 jonge kinderen die zonder het vaccin in het ziekenhuis zouden zijn gekomen, er na vaccinatie nog maar 15 worden opgenomen.

De veiligheid van Rotarix is uitgebreid onderzocht. Bij de aanvraag van de handelsvergunning in 2006 zijn tientallen klinische studies wereldwijd beoordeeld. In onderzoek bij tienduizenden baby’s bleken de bijwerkingen van het vaccin mild. 
 

Voor wie is het vaccin?

Het rotavirusvaccin is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Baby’s en kleine kinderen krijgen het vaccin als ze tussen de 6 en 24 weken oud zijn. Ze krijgen het vaccin twee keer, met vier weken ertussen. Het eerste vaccin moeten baby's krijgen voordat ze 12 weken oud zijn. 

Iedereen kan besmet raken met het rotavirus. Maar vooral kinderen onder de 2 jaar kunnen er veel last van krijgen. Kinderen kunnen door langdurige of erge diarree uitdrogen. Ze moeten dan naar het ziekenhuis. Deze uitdrogingsverschijnselen kunnen gevaarlijk zijn bij baby’s en jonge kinderen. Jaarlijks komen tussen de 2.500 en 4.500 kinderen tot 5 jaar in het ziekenhuis met ernstige klachten vanwege een infectie met het rotavirus. Gemiddeld overlijden er elk jaar 5 of 6 kinderen aan de gevolgen van het rotavirus.

Het vaccin is ook geschikt voor te vroeg geboren baby’s. 

De rotavirusvaccinatie is niet voor:

• Kinderen jonger dan 6 weken;
• Kinderen ouder dan 32 weken;
• Baby’s met een voorgeschiedenis van, of kans op, darminvaginatie. Dit is een verstopping in de darmen waarbij een deel van de darm geklemd raakt in een ander deel van de darm;
• Baby’s met (een vermoeden van) SCID (Severe Combined Immune Deficiency). Dit is een ziekte waardoor er minder weerstand is tegen een infectie. Overleg altijd met je arts en bespreek of het rotavirusvaccin geschikt is voor jouw kind.

Wat zijn de bijwerkingen van het vaccin?

Net zoals bij andere vaccins kunnen kinderen na toediening van het rotavirusvaccin last hebben van bijwerkingen. De meest voorkomende bijwerkingen: 

• Diarree;
• Baby's kunnen prikkelbaar zijn (prikkelbaarheid). 

De bijwerkingen die het meest voorkomen, zijn niet ernstig. Deze bijwerkingen verdwijnen na een paar dagen. Lees de bijsluiters van Rotarix® en RotaTeq® in onze Geneesmiddeleninformatiebank om alle mogelijke bijwerkingen te bekijken.
 

Vermoed je dat jouw kind last heeft van een (mogelijke) bijwerking na vaccinatie tegen het rotavirus? Meld deze dan bij Bijwerkingencentrum Lareb. Of neem contact op met jouw huisarts, apotheker of verpleegkundige.

Wat zijn de voor- en nadelen van het vaccin?

De voordelen van het rotavirusvaccin zijn: 

• Baby's zijn minimaal drie jaar beschermd tegen besmetting met het rotavirus;
• Door de bescherming komen veel minder baby's met uitdrogingsverschijnselen in het ziekenhuis.

De nadelen van het rotavirusvaccin zijn:

• Baby's kunnen na toediening last hebben van diarree of prikkelbaarheid.
   

Meer informatie

Wil je meer informatie over het rotavirusvaccin? Je vindt alle productinformatie over dit vaccin in de Geneesmiddeleninformatiebank.

Over het CBG
Het CBG heeft alle vaccins die in Nederland op de markt zijn beoordeeld op werkzaamheid, veiligheid en kwaliteit, samen met het Europese netwerk van medicijnautoriteiten. Ook nadat vaccins op de markt zijn houden we de (mogelijke) bijwerkingen goed in de gaten en ondernemen we actie als dat nodig is. Meer informatie.