Column 'Over medicijnen': Dierproeven: van ‘onvermijdelijk’ naar ‘overbodig’?
Dierproeven zijn een ‘onvermijdelijk’ onderdeel van het onderzoek naar nieuwe medicijnen. Onderzoekers moeten bijvoorbeeld laten zien dat geneesmiddelen niet giftig zijn, en geen kanker veroorzaken. Vóórdat ze verder onderzocht worden bij mensen. Daar zijn per medicijn vaak meer dan 1.000 proefdieren voor nodig. Bij het CBG kijken we naar de resultaten van dierproeven voor de beoordeling van een nieuw medicijn. Een verplicht onderdeel van het onderzoek dat een fabrikant moet indienen.
‘Onvermijdelijk’ schrijf ik hierboven bewust tussen aanhalingstekens. De noodzaak van dierproeven is al jaren in onderzoek. Zijn die 1.000 muizen en konijnen echt nodig, of kan het ook met 200 muizen? Misschien kan er een diersoort uit? Dierproeven afschaffen gaat helaas niet zomaar. Wel komen er steeds meer andere manieren om de werking van medicijnen te testen. Met computermodellen bijvoorbeeld, of in het laboratorium gekweekte cellen. Er zijn zelfs al organen op een chip om de werking van stoffen te testen. Mooie ontwikkelingen, waar we bij het CBG volop over meedenken.
Bij het CBG dragen we bij aan deze ontwikkelingen door richtlijnen aan te passen. Ons wetenschappelijk bureau ondersteunt onderzoek naar nieuwe manieren van werken. Om wetenschappelijk te bewijzen dat medicijnonderzoek ook kan met minder of zónder dierproeven. We werken mee aan allerlei onderzoek. Een mooi resultaat hadden we in november. Toen hebben we de internationale richtlijn aangepast voor onderzoek naar medicijngebruik tijdens de zwangerschap. Daarvoor hebben we wereldwijd voortaan honderdduizenden proefdieren minder nodig. Datzelfde willen we doen voor testen of medicijnen kankerverwekkend zijn. Bij onderzoek naar nieuwe behandelingen, zoals gentherapie, gaan we zelfs nog een stap verder. Samen met wetenschappers en de industrie kijken we hoe we daar helemaal proefdiervrij kunnen werken.
Volgende week staat het thema dierproeven centraal tijdens onze jaarlijkse Wetenschapsdag. Diverse wetenschappers komen dan in Utrecht samen. We wisselen ideeën uit: Hoe kunnen we dierproeven vervangen, verfijnen óf verminderen? Op allerlei manieren proberen we onze bijdrage te leveren aan een wereld met minder dierproeven. Als het aan mij ligt, gaan we ervoor om dat ‘onvermijdelijk’ in de eerste zin te vervangen door ‘overbodig’…!
Heeft u een suggestie voor de column?
Ton de Boer startte precies een jaar geleden met deze maandelijkse serie columns. Daar gaat hij dit jaar mee door. Bij de column in de dagbladen deed hij een oproep aan de lezers: “Ik zou graag van u horen wat ú over het beoordelen of bewaken van medicijnen nog wilt weten. Uw suggesties kunt u sturen naar: communicatie@cbg-meb.nl. Ik maak daarbij wel één voorbehoud: wij gaan als Nederlandse medicijnautoriteit CBG niet over de kosten van medicijnen. Daar zijn andere instanties voor. Wij kijken alleen op wetenschappelijke gronden naar de balans tussen de werking en de risico’s van een medicijn.”